Bệnh Cầu Trùng ở gà (Coccidiosis Avium) là một trong những bệnh ký sinh trùng nguy hiểm và phổ biến nhất trong chăn nuôi gia cầm, đặc biệt là gà. Mặc dù tỉ lệ tử vong không quá cao, bệnh lại gây thiệt hại lớn về kinh tế do làm giảm sức khỏe, gây còi cọc, chậm lớn và giảm hiệu suất sinh sản. Việc nắm rõ nguyên nhân và cách điều trị là rất quan trọng để bảo vệ đàn gà.
Bệnh Cầu Trùng ở gà là gì?
Nguồn tin từ EE88 cho biết, bệnh Cầu Trùng là một bệnh truyền nhiễm do các loài ký sinh trùng đơn bào thuộc chi Eimeria gây ra. Ký sinh trùng này xâm nhập, nhân lên và phá hủy niêm mạc ruột của gà, dẫn đến tiêu chảy ra máu, mất nước và suy kiệt.
Các loài ký sinh trùng Eimeria gây bệnh phổ biến:
- Eimeria tenella: Ký sinh chủ yếu ở manh tràng (ruột già), gây xuất huyết nặng và là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong cấp tính.
- Eimeria necatrix: Ký sinh ở ruột non, gây tiêu chảy và tổn thương ruột.
- Ngoài ra còn có 5 loài khác là E. brunetti, E. acervulina, E. maxima, E. mitis, và E. praecox, ký sinh ở các đoạn ruột khác nhau.
Con đường và nguyên nhân lây lan
Bệnh Cầu Trùng có tốc độ lây lan cực kỳ nhanh, chủ yếu qua đường tiêu hóa.
- Lây truyền trực tiếp: Gà khỏe mạnh ăn phải noãn nang (oocyst) của cầu trùng tồn tại trong phân của gà bệnh, sau đó noãn nang này sẽ nở ra trong ruột và gây bệnh.
- Môi trường sống: Chuồng trại ẩm ướt, không được vệ sinh, khử trùng thường xuyên là điều kiện lý tưởng để noãn nang cầu trùng phát triển.
- Vật trung gian: Côn trùng, động vật gặm nhấm, hoặc dụng cụ chăn nuôi không sạch sẽ có thể mang mầm bệnh và lây lan khắp chuồng.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Cầu Trùng
Triệu chứng bệnh thay đổi tùy thuộc vào mức độ nhiễm bệnh (cấp tính, mãn tính hay thể mang trùng).
Thể cấp tính (Thường gặp ở gà con)
- Gà bỏ ăn hoặc ăn kém, mệt mỏi, uể oải, khát nước nhiều.
- Gà di chuyển khó khăn, hay đứng rụt cổ.
- Phân có màu vàng, nâu đỏ hoặc lẫn máu tươi, có bọt. Đây là dấu hiệu điển hình khi cầu trùng phá hủy niêm mạc ruột.
Thể mãn tính (Thường gặp ở gà lớn)
- Gà đi ngoài phân sống, phân đen và vẫn lẫn máu (nhưng ít hơn).
- Lông rối, xù, da khô, gà gầy gò, còi cọc, chậm phát triển và tăng cân chậm.
- Gà luôn ở trạng thái mệt mỏi, uể oải.
Thể mang trùng (Thể ẩn bệnh)
Thường xuất hiện ở gà trưởng thành hoặc gà sinh sản. Gà có thể vẫn khỏe mạnh nhưng là vật mang mầm bệnh lây lan và hiệu suất sinh đẻ bị giảm đáng kể (khoảng 15 – 20%).
Cách phòng bệnh cầu trùng ở gà
Theo tìm hiểu của những người quan tâm đá gà, đảm bảo vệ sinh chuồng trại là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất.
Phòng ngừa qua vệ sinh và quản lý
- Vệ sinh Chuồng trại: Đảm bảo chuồng luôn khô ráo, sạch sẽ. Thường xuyên dọn dẹp và khử trùng môi trường sống để tiêu diệt noãn nang cầu trùng.
- Vệ sinh Dụng cụ: Máng ăn, máng uống phải được rửa sạch hàng ngày. Thức ăn và nước uống phải đảm bảo sạch, không bị ẩm mốc hoặc nhiễm phân.
- Kiểm soát vật trung gian: Ngăn chặn côn trùng, chuột và các động vật gặm nhấm khác ra vào khu vực chăn nuôi.
Phòng ngừa bằng thuốc và vắc xin
- Sử dụng Vắc xin: Tiêm vắc xin cầu trùng theo đúng lịch trình và khuyến nghị của nhà sản xuất hoặc cơ quan thú y.
- Dùng thuốc phòng ngừa (Cocidiostats): Sử dụng các loại thuốc kháng cầu trùng liều thấp trộn vào thức ăn hoặc nước uống định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ thú y, đặc biệt trong giai đoạn gà con.
Phác đồ điều trị bệnh cầu trùng ở gà
Khi gà mắc bệnh, việc điều trị cần được thực hiện nhanh chóng bằng các thuốc kháng cầu trùng đặc hiệu. Cần tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng để đạt hiệu quả cao nhất.
| Tên hoạt chất/Thuốc mẫu | Liều lượng & Cách dùng tham khảo | Lưu ý |
| Sulfacoc/Vinacoc (Chứa Sulfamonomethoxine) | Pha 4g thuốc/1 lít nước uống, sử dụng liên tục trong 3 ngày. | Cần bổ sung Vitamin K để cầm máu do tổn thương ruột và men tiêu hóa để hỗ trợ phục hồi đường ruột sau điều trị. |
| Vime anticoc (Chứa Diclazuril) | 1g/1 lít nước sạch, hoặc 5g/4,5kg thức ăn. Dùng liên tục trong 5 ngày. | |
| Nova-coc | 2g/1 lít nước. Dùng liên tục 3 ngày, nghỉ 2 ngày, rồi tiếp tục dùng 2 ngày. |
Cảnh báo: Việc sử dụng thuốc cần có sự tư vấn của bác sĩ thú y để đảm bảo chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ phù hợp, tránh kháng thuốc. Tuyệt đối tuân thủ thời gian ngưng thuốc trước khi giết mổ.
Bệnh Cầu Trùng ở gà là thách thức lớn đối với người chăn nuôi. Bằng cách kết hợp chặt chẽ giữa việc vệ sinh môi trường chăn nuôi, tiêm phòng vắc xin và sử dụng thuốc điều trị kịp thời, bà con sẽ bảo vệ được đàn gia cầm khỏe mạnh, giảm thiểu thiệt hại kinh tế và đạt hiệu suất chăn nuôi cao.
